Toplu Sözleşme biterse ne olur? Hangi kalemlerin ödemesi devam eder?

Toplu İş Sözleşmesi Süresi Bittiğinde Zam ve Enflasyon Farkı Devam Eder mi?

Kamu işçileri arasında sıkça gündeme gelen bir konu da, toplu iş sözleşmesi (TİS) süresinin sona ermesi ile birlikte ücret artışları ve enflasyon farklarının otomatik olarak uygulanıp uygulanmadığıdır. Bu konuda hem mevzuat hem de yargı kararları netlik sunmaktadır.

TİS Süresi Biterse Ne Olur?

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 36. maddesi uyarınca:

“Süresi sona eren toplu iş sözleşmesinin hüküm ve sonuçları, yenisi yürürlüğe girinceye kadar devam eder.”

Bu madde, işçinin kazanılmış haklarını (örneğin mevcut maaş, sosyal yardımlar, ikramiye,tediye, yol ve yemek hakkı,meslek ve risk pirimleri hakkı vb.) korur. Ancak bu koruma, sadece mevcut düzeyi kapsar. Gelecekteki artışlar için geçerli değildir.

Peki “Her Ocak ve Temmuz’da Zam Yapılır” Gibi Maddeler?

Toplu iş sözleşmelerinde genellikle, “Her yıl Ocak ve Temmuz aylarında enflasyon farkı + yüzdelik zam uygulanır” gibi düzenlemeler yer alır. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta vardır:

TİS süresi sona ermişse, bu tür geleceğe dönük zam maddeleri uygulanmaz(Enflasyon farkı vb.). Çünkü bunlar kazanılmış hak değil, ileriye yönelik mali hükümlerdir.

Uygulama Nasıl İşler?

• Yeni TİS imzalanıncaya kadar işçiye eski ücret üzerinden ödeme yapılır.
• Yeni sözleşme imzalandığında ise, genellikle yürürlük tarihi geriye dönük olarak belirlenir (örneğin 01.01.2025).
• Bu durumda işçilere, bu tarihten itibaren doğan zam ve farklar topluca ödenir.

Yargıtay Kararları Ne Diyor?

Yargıtay’ın yerleşik içtihatları da bu durumu doğrulamaktadır:

“TİS’in süresi sona erdikten sonra, yeni TİS yürürlüğe girinceye kadar eski TİS’in sadece kazanılmış hak doğuran hükümleri geçerlidir; yeni hak doğuran zam ve artışlar uygulanamaz.”

Özetle:

🔸 Toplu iş sözleşmesinin süresi bittiğinde, mevcut maaş ve haklar aynen korunur.
🔸 Ancak sözleşmedeki zam ve enflasyon farkı maddeleri otomatik olarak uygulanmaz.
🔸 Yeni TİS imzalanınca bu artışlar geriye dönük olarak hesaplanır ve ödenir.