2828 Sayılı Sosyal Hizmet Kanunu

Yayınlama: 18.08.2024

Düzenleme: 12.09.2024 21:05

A⁺

A^-

SOSYAL HİZMETLER KANUNU
Kanun Numarası : 2828
Kabul Tarihi : 24/5/1983
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 27/5/1983 Sayı : 18059
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 22 Sayfa : 355
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Genel Esaslar
Amaç:34
Madde 1 – Bu Kanunun amacı; korunmaya, bakıma veya yardıma ihtiyacı olan aile,
çocuk, engelli, yaşlı ve diğer kişilere götürülen sosyal hizmetlere ve bu hizmetleri yürütmek
üzere kurulan teşkilatın kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklar ile faaliyet ve gelirlerine ait
esas ve usulleri düzenlemektir.
Kapsam:
Madde 2 – Bu Kanun, sosyal hizmetlerle ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları ile
gerçek kişileri ve özel hukuk tüzelkişilerini, sosyal hizmet kurum ve kuruluşlarında çalışan
personeli, sosyal hizmetlerden faydalananları ve faydalanacak durumda olanları kapsar.
Tanımlar:
Madde 3 – Kanunda geçen;
a) “Sosyal Hizmetler”; kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan veya
kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve
ihtiyaçlarının karşılanmasına, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı
olunmasını ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan sistemli ve
programlı hizmetler bütününü,
b) “Korunmaya ihtiyacı olan Çocuk”; beden, ruh ve ahlak gelişimleri veya şahsi
güvenlikleri tehlikede olup;

Ana veya babasız, ana ve babasız,
Ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan,
Ana ve babası veya her ikisi tarafından terkedilen,
1 Bu Kanunun adı “Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu” iken, 3/6/2011 tarihli ve
633 sayılı KHK’nin 35 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
2 30/5/1997 tarihli ve 572 sayılı K.H.K.’nin 12 nci maddesiyle bu Kanuna eklenen Ek Madde 4 ile,
sözkonusu Kanunda geçen “sakat” ibaresi “özürlü”, “kör” ibaresi “görme özürlü”, “sağır” ibaresi “İşitme
özürlü” olarak değiştirilmiştir.
3 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “özürlü” ibaresi
“engelli” şeklinde değiştirilmiştir.
4 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu maddede yer alan “muhtaç” ibaresi
“ihtiyacı olan” şeklinde değiştirilmiştir.4. Ana veya babası tarafından ihmal edilip; fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya
uyuşturucu maddeleri kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara karşı
savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenen,
Çocuğu,
c) (Değişik: 30/5/1997 – KHK – 572/5 md.) “Engelli”, doğuştan veya sonradan herhangi
bir hastalık veya kaza sonucu bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli
derecelerde kaybetmesi nedeniyle normal yaşamın gereklerine uymama durumunda olup;
korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyacı olan kişiyi,56
d) (Ek: 1/7/2005-5378/26 md.)7 “Bakıma İhtiyacı Olan Engelli”; engellilik
sınıflandırmasına göre resmî sağlık kurulu raporu ile ağır engelli olduğu belgelendirilenlerden,
günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle
hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olan
kişiyi,85
e) ” İhtiyacı Olan Yaşlı”; sosyal veya ekonomik yönden yoksunluk içinde olup
korunmaya, bakıma ve yardıma ihtiyacı olan yaşlı statüsündeki kişiyi,5
f) Sosyal hizmet kuruluşları; bu Kanunun amacına ve belirtilen esaslara uygun faaliyette
bulunan kuruluşlar olup bunlardan;
“Çocuk Yuvaları”; 0 – 12 yaş arası korunmaya ihtiyacı olan çocuklarla gerektiğinde
12 yaşını dolduran kız çocuklarının, bedensel, eğitsel, psiko sosyal gelişimlerini, sağlıklı bir
kişilik veya iyi alışkanlıklar kazanmalarını sağlamakla görevli ve yükümlü yatılı sosyal
hizmet kuruluşlarını,5
“Yetiştirme Yurtları”; 13 – 18 yaş arası korunmaya ihtiyacı olan çocukları korumak,
bakmak ve bir iş veya meslek sahibi edilmeleri ve topluma yararlı kişiler olarak yetişmelerini
sağlamakla görevli ve yükümlü olan yatılı sosyal hizmet kuruluşlarını,5
“Kreş ve Gündüz Bakımevleri”; 0 – 6 yaş grubundaki çocukların bakımlarını
gerçekleştirmek, bedensel ve ruhsal sağlıklarını korumak ve geliştirmek ve bu çocuklara
temel değer ve alışkanlıkları kazandırmak amacıyla kurulan (…)9 ve yatılı olmayan sosyal
hizmet kuruluşlarını,
“Huzurevleri”; ihtiyacı olan yaşlı kişileri huzurlu bir ortamda korumak ve bakmak,
sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan yatılı sosyal hizmet kuruluşlarını,5
“Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri”; bedensel, zihinsel ve ruhsal engellilikleri
5 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu bentte yer alan “muhtaç” ibaresi
“ihtiyacı olan” şeklinde değiştirilmiştir.
6 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “Özürlü” ibaresi
“Engelli” şeklinde değiştirilmiştir.
7 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle (c) bendinden sonra gelmek üzere (d)
bendi eklenmiş ve mevcut (d), (e) ve (f) bentleri, (e), (f), (g) olarak teselsül ettirilmiştir.
8 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “Özürlü”, “özürlülük” ve
“özürlü” ibareleri sırasıyla “Engelli”, “engellilik” ve “engelli” şeklinde değiştirilmiştir.
9 Bu alt bentte yeralan “ve sunduğu hizmetler karşılığında ücret alan” ibaresi 21/1/2000 tarih ve 594
sayılı KHK ile metinden çıkarılmıştır.nedeniyle normal yaşamın gereklerine uymama durumunda olan kişilerin, fonksiyon kayıplarını
gidermek ve toplum içinde kendi kendilerine yeterli olmasını sağlayan beceriler kazandırmak
veya bu becerileri kazanamayanlara devamlı bakmak üzere kurulan sosyal hizmet kuruluşlarını,10
(Ek: 30/5/1997 – KHK – 572/5 md.; Değişik: 6/2/2014-6518/14 md.) “Çocuk Destek
Merkezleri”; Suça sürüklenmesi, suç mağduru olması veya sokakta sosyal tehlikelerle karşı
karşıya kalması sebebiyle haklarında bakım tedbiri veya korunma kararı verilen çocuklardan
psikososyal desteğe ihtiyaç duyduğu tespit edilenlerin, bu ihtiyaçları giderilinceye kadar geçici
süre ile bakım ve korunmalarının sağlandığı, bu süre içinde aile, yakın çevre ve toplum
ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik çalışmaların yürütüldüğü; çocukların mağduriyet, suça
sürüklenme, yaş ve cinsiyet durumuna göre ayrı ayrıyapılandırılan veya ihtisaslaştırılan yatılı
sosyal hizmet kuruluşlarını,
(Ek: 30/5/1997 – KHK – 572/5 md.) “Kadın veya Erkek Konukevleri”, fiziksel,
duygusal, cinsel ve ekonomik istismara uğrayan kadın veya erkeklerin psiko-sosyal ve
ekonomik problemlerinin çözümlenmesi sırasında varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarını
karşılamak amacıyla geçici bir süre kalabilecekleri yatılı sosyal hizmet kuruluşlarını,
(Ek: 30/5/1997 – KHK – 572/5 md.) “Toplum veya Aile Danışma Merkezleri”,
toplumun ve ailenin gelişmesi için; bireyin katılımcı, üretken ve kendine yeterli hale gelmesi
amacıyla koruyucu, önleyici, eğitici, geliştirici, rehberlik ve rehabilite edici işlevlerini, gerekirse
diğer kuruluşlar ve gönüllülerle işbirliği içerisinde sunmakla görevli bulunan gündüzlü sosyal
hizmet kuruluşlarını,
(Ek: 30/5/1997 – KHK-572/5 md.; Değişik: 6/12/2017-7063/5 md.) “Aktif Yaşam
Merkezi”; Yaşlı bireyler ile engelli bireylerin yaşam kalitesinin artırılması ve sosyal hayata
aktif katılımlarına katkı sağlanması amacıyla, engelli ve yaşlı bireyler ile ailelerine rehberlik
ve destek hizmeti ile evde gündüz bakım hizmeti sunan gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarını,
(Ek : 21/1/2000 – KHK – 594/1 md.) “Çok Amaçlı Sosyal Hizmet Kuruluşları”;
aynı yerleşkede ve/veya binada, birden çok sosyal hizmet kuruluşunun tek yönetim ve
denetim altında kurulmasına ve çalışmasına imkan tanıyan sosyal hizmet kuruluşlarını,
(Ek: 1/7/2005-5378/26 md.) “Çocuk evleri”; 0-18 yaşlar arasındaki korunmaya
ihtiyacı olan çocukların kaldığı ev birimlerini,11
(Ek: 1/2/2007-5579/1 md.;Değişik: 6/2/2014-6518/14 md.) “Çocuk Evleri
Sitesi”; Korunma ihtiyacı olan çocukların bakımlarının sağlandığı aynı yerleşkede bulunan
birden fazla ev tipi sosyal hizmet biriminden oluşan kuruluşu,
(Ek: 1/2/2007-5579/1 md.; Değişik: 6/2/2014-6518/14 md.) “Ev Tipi Sosyal
Hizmet Birimleri”; Çocuk, kadın, engelli ve yaşlılar ile bakım veya barınma ihtiyacı olan
kişilere hizmet verilen mesken niteliğindeki yatılı sosyal hizmet birimlerini,
(Ek: 1/2/2007-5579/1 md.; Değişik: 6/2/2014-6518/14 md.) “Ev Tipi Sosyal
10 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu alt bentte yer alan “özürleri”
ibaresi “engellilikleri” şeklinde değiştirilmiştir.
11 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu bentte yer alan “muhtaç” ibaresi
“ihtiyacı olan”şeklinde değiştirilmiştir.Hizmet Birimleri Koordinasyon Merkezi”; İl müdürlüğü bünyesinde oluşturulan ev tipi sosyal
hizmet birimlerinin bağlı olduğu merkezi,
(Ek: 11/10/2011 – KHK – 662/10 md.) “Sosyal Hizmet Merkezi”; İhtiyaç sahiplerinin
tespit edilerek sosyal hizmet müdahalesinin ve takibinin gerçekleştirilmesi, çocuk, genç, kadın,
erkek, engelli, yaşlı bireylere ve ailelerine koruyucu, önleyici, destekleyici, geliştirici hizmetler ile
rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinin bir arada ve en kolay ulaşılabilir biçimde, gerektiğinde
kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllüler
ile işbirliği içinde sunulmasından ve bu hizmetlerin koordinasyonundan sorumlu gündüzlü sosyal
hizmet kuruluşlarını,12
(Ek: 11/10/2011 – KHK – 662/10 md.) “Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi”;
Çocuk evlerinin illerde planlanması, açılış ve işleyişine ilişkin her türlü işlemler ile
harcamaların yapılması, takibi, denetlenmesi ve çocuk evleri arasındaki koordinasyonun
sağlanması amacıyla oluşturulan merkezleri,
g) “Kurum”; bu Kanunla kurulan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel
Müdürlüğünü,
İfade eder.
Genel esaslar:
Madde 4 – Sosyal hizmetlere ilişkin genel esaslar şunlardır:
a) (Değişik: 1/7/2005-5378/27 md.) Bu Kanun kapsamına giren sosyal hizmetlere
ilişkin faaliyetler, Devletin denetim ve gözetiminde, sivil toplum kuruluşları ile halkın
gönüllü katkı ve katılımı da sağlanarak bir bütünlük içinde yürütülür. Sunulacak bakım ve
diğer hizmetlerin kapsamı ve bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel kişilerin izin, çalışma
usûl ve esasları ve diğer hususlar Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından
çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
b) Sosyal hizmetler alanında faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü
kuruluşlar arasında koordinasyon ve işbirliği tesis edilerek güç birliği sağlanır ve mevcut
kaynaklara en verimli şekilde işlerlik kazandırılır.
c) Sosyal hizmet programlarının uygulanmasında korunmaya ihtiyacı olan çocuk,
ihtiyacı olan engelli ve ihtiyacı olan yaşlıya öncelik tanınır.1314
d) Sosyal hizmetlerin yürütülmesi ve sunulmasında sınıf, ırk, dil, din, mezhep veya
bölge farklılığı gözetilemez, hizmet talebinin hizmet arzından fazla olması halinde öncelikler,
12 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu alt bentte yer alan “özürlü” ibaresi
“engelli” şeklinde değiştirilmiştir.
13 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c)
bendinde yer alan “özürlü” ibaresi “engelli”, (h) bendinde yer alan “özür” ibaresi “engel”, (1) bendinde
yer alan “özürlü” ve “özürlülerin” ibareleri sırasıyla “engelli” ve “engellilerin”, ikinci fıkrasında yer
alan “Özürlülere” ibaresi “Engellilere”, aynı fıkranın (a) bendinde yer alan “özürlülerin” ibaresi
“engellilerin” şeklinde değiştirilmiştir.
14 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu bentlerde yer alan “muhtaç”
ibareleri “ihtiyacı olan” şeklinde değiştirilmiştir.ihtiyacı olan olma derecesi ve başvuru veya tespit sırası esas alınarak belirlenir.14
e) (Mülga: 1/7/2005-5378/27 md.)
f) Bu Kanunla kurulan Kuruma bağlı kuruluşların dışındaki sosyal hizmet kuruluşlarının
kurulması izne tabi olup, alınacak tertip ve tedbirlerle bunların hizmet, işleyiş ve personele
ilişkin hususlarda tespit edilen standart ve esaslara uygun olarak faaliyette bulunmaları sağlanır.
g) Sosyal hizmet kuruluşlarının coğrafik ve fonksiyonel görev alanlarının ve yurt
sathında dengeli dağılımının görev boşluğu bırakılmayacak şekilde düzenlenmesi esastır.
h) (Değişik: 30/5/1997 – KHK – 572/6 md.) Çocuk yuvaları ile yetiştirme yurtlarının
korunmaya ihtiyacı olan çocukların yaş, cinsiyet, sosyal ve psikolojik özellikleri ile engel
dereceleri dikkate alınarak, kaynaştırma anlayışına göre gruplandırılması ve özellikle çocuk
yuvalarının, huzurevleri ile aynı mahallerde tesis edilerek dede-torun, nine-torun ilişkilerinin
sağlanması esas alınır.1314
ı) Korunmaya, bakıma ve yardıma ihtiyacı olan kişilere hizmet sunumu insan haysiyet
ve vakarına yaraşır şekilde yerine getirilir.14
j) Sosyal hizmet kurum ve kuruluşlarında çalıştırılacak personelin seçim ve
niteliklerinin tespitinde ve bunların hizmetiçi eğitim programlarının düzenlenmesinde bu
kurum ve kuruluşların hizmet özellikleri dikkate alınır.
k) Korunmaya ihtiyacı olan çocukların Türk örf, adet, inanç ve milli ahlakına sahip,
kendisine güvenen, insan sevgi ve saygısıyla dolu, Atatürkçü düşünce ve Atatürk ilke ve
inkılaplarına uygun olarak yetiştirilmeleri, bir iş veya meslek sahibi yapılmaları, koruma kararı
kalktıktan sonra da toplum içinde izlenmeleri ve imkanlar ölçüsünde desteklenmeleri esastır.14
l) İhtiyacı olan, engelli ve yaşlıların hayatlarını sağlık, huzur ve güven içinde sürdürmesi,
ihtiyacı olan engellilerin toplum içinde kendi kendilerini idare edebilecek ve üretken hale
gelebilecek şekilde bakım ve rehabilitasyonlarının yapılması, bunlardan tedavisi mümkün
olmayanların sürekli bakım altına alınması amacıyla gerekli her türlü tertip ve tedbir alınır.1314
m) (Ek: 21/1/2000 – KHK – 594/2 md.) Doğal afetlerde ulusal ve uluslararası sosyal
hizmet kurum ve kuruluşlarıyla birlikte hareket edilmesi ve acil kurtarma ve yardım
çalışmalarının etkili şekilde yürütülmesi amacıyla gerekli her türlü tertip ve tedbir alınır.
(Ek fıkra: 3/6/2011-KHK-633/35 md.) Engellilere yönelik hizmetlerin yürütülmesine
ilişkin genel esaslar şunlardır:13
a) Eşit katılım için, engellilerin sahip oldukları hak ve yükümlülükler konusunda
birey, aile ve toplumun bilinçlendirilmesi, tıbbî bakım ve rehabilitasyonlarının sağlanması,
günlük yaşamlarında kendi başlarına yaşayabilme kapasitelerinin artırılması.13
b) Bilgi, hizmet ve fiziksel çevre koşullarının engelliler için ulaşılabilir hâle getirilmesi.15
c) Doğumdan başlayarak okul öncesi, okul çağı ve yetişkinleri kapsayacak biçimde
tüm engellilere eğitimde fırsat eşitliği sağlanması.15
15 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b)
bendinde yer alan “özürlüler” ibaresi “engelliler”, (c) bendinde yer alan “özürlülere” ibaresi
“engellilere”, (d) bendinde yer alan “özürlülerin” ve “özürlülerce” ibareleri sırasıyla “engellilerin” ve
“engellilerce”, (e) bendinde yer alan “Özürlülerin” ibaresi “Engellilerin”, (f) bendinde yer alan
“Özürlülere” ve “özürlülerin” ibareleri sırasıyla “Engellilere” ve “engellilerin” şeklinde değiştirilmiştir.d) İstihdamın, mesleki eğitim ve rehabilitasyonla birlikte gerçekleştirilmesi, istihdam
alanlarının engellilerin kullanımına uygunluğunun sağlanması ve teknolojiye uygun alet ve
cihazların engellilerce elde edilmesini kolaylaştırıcı önlemlerin alınması.15
e) Engellilerin sosyal güvenlikleri ile gelirlerinin korunması, aile hayatı ve kişisel
bütünlükleri ile kültür, eğlence, spor ve din alanlarına tam katılımlarının sağlanması.15
f) Engellilere ilişkin plan ve programlar ile ekonomik ve sosyal statülerini etkileyen
tüm kararların alınması sırasında engellilerin katılımlarının sağlanması.15
İKİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Görevler
Kuruluş:
Madde 5 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Sosyal Hizmetler Danışma Kurulu:
Madde 6 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Sosyal Hizmetler Danışma Kurulunun görevleri:
Madde 7 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Kurumun kuruluşu:
Madde 8 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Kurumun görevleri:
Madde 9 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Kurumun merkez teşkilatı ve görevleri:
Madde 10 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Sosyal Hizmetler Eğitim Merkezi Başkanlığının kuruluş ve görevleri:
Madde 11 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Taşra teşkilatı:
Madde 12 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
İl Sosyal Hizmetler Kurulunun kuruluş, görev ve çalışma esasları:
Madde 13 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü kuruluş, kadro ve görevleri:
Madde 14 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)Sosyal hizmet kuruluşları:
Madde 15 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Personel statüsü:
Madde 16 – Kurum personeli hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri
uygulanır.
Kurum, hizmetin gereği veya daimi kadro ile yapılamayan veya daimi kadro ile
yapılması güçlük arzeden işler için sözleşme ile personel çalıştırabilir. Bu personel tercihen
40 yaşını doldurmuş kişiler arasından seçilir.
(Değişik üçüncü fıkra: 30/5/1997 – KHK – 572/9 md.) Korunmaya ve bakıma alınmış
olup, iş görme gücüne sahip ve istekli olanlar, bulundukları sosyal hizmet kuruluşlarının uygun
görülen hizmetlerinde bu hizmetlerle ilgili kadroların boş tutulması ve her boş kadro karşılığı
haftada 40 saati geçmemek üzere tespit edilecek çalışma saatleri içinde, saat başına ücret
ödenmek kaydıyla, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, iş ve sosyal güvenlikle ilgili mevzuat
hükümlerine tabi olmaksızın ve Borçlar Kanunu hükümlerine göre sözleşme ile çalıştırılabilirler.
Bu kadroların % 30’u engellilikleri nedeniyle koruma kararı uzatılanlara tahsis edilir. Saat ücreti
asgari ücretin aylık çalışma saati toplamına bölünmesi ile tespit edilir. Bir kadro karşılığında
çalışma saati ile sınırlı olmak üzere birden fazla kişi çalıştırılabilir. Ancak kişi başına ayda 60
saatin dışında ücret ödenemez.16
(Ek: 14/3/1991 – 3703/4 md.; Mülga dördüncü fıkra: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
(Ek: 14/3/1991 – 3703/4 md.; Mülga beşinci fıkra: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
(Ek: 14/3/1991 – 3703/4 md.; Mülga altıncı fıkra: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
(Ek: 14/3/1991 – 3703/4 md.; Mülga yedinci fıkra: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
(Ek: 14/3/1991 – 3703/4 md.; Mülga: 5/7/1991 – KHK – 433/16 md.)
(Ek fıkra: 6/2/2014-6518/15 md.) Ev tipi sosyal hizmet birimleri, 22/5/2003 tarihli ve
4857 sayılı İş Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası hükmü kapsamındadır.
Atamalar:
Madde 17 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mali Hükümler
Kurumun gelirleri:
Madde 18 – Kurumun gelirleri şunlardır:
a) Genel Bütçeden yapılacak Hazine yardımı,
b) Döner sermaye gelirleri,
c) Kuruma ait taşınır ve taşınmaz mallardan elde edilecek her çeşit gelirler,
16 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “özürleri” ibaresi
“engellilikleri” şeklinde değiştirilmiştir.d) Kurum tarafından veya Kurum yararına başka kuruluşlar ya da gerçek ve
tüzelkişilerce düzenlenecek sosyal faaliyetler ile her türlü teşebbüs gelirleri,
e) Gerçek ve tüzelkişilerle uluslararası resmi ve özel kuruluşlar ve yabancı benzer
kuruluşlar tarafından Kuruma yapılacak ayni ve nakdi taşınır ve taşınmaz her çeşit bağışlar ve
bunların gelirleri,
f) Türk Hava Kurumunca toplanacak kurban derisi, fitre, zekat gelirlerinden Kuruma
ayrılan paylar,
g) Belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde düzenlenen fuar, festival, sergi ve benzeri
yerlere giriş biletlerine, Cumhurbaşkanınca tespit edilen miktarda yapıştırılacak sosyal yardım
pulu gelirleri,17
h) (Mülga: 14/3/2007-5602/11 md.)
ı) (Mülga: 7/12/2004-5272/87 md.)
j) (Mülga: 7/12/2004-5272/87 md.)
k) Kanunla kurulan döner sermaye işletmelerinin (Vakıflar Genel Müdürlüğüne ve
Orman Genel Müdürlüğü’ne ait olanlar hariç), yıllık brüt hasılatlarının % 1’inin Kuruma
aktarılmasıyla elde edilecek gelirler.18
(Değişik ikinci fıkra: 14/3/2007-5602/10 md.) Yukarıda sayılan gelirlerden (k)
bendinde belirtilenler, hasılatın elde edilmesini takip eden ayın son gününe kadar Kuruma
ödenmek zorundadır. Bu süreler içinde ödemelerin yapılmasından ilgili kurum ve kuruluşların
yetkili amirleri ile muhasebe yetkilileri ortaklaşa sorumlu olup, ödemelerin geciktirilmesi
halinde ödenmesi gereken miktarlar % 5 cezaî faizle birlikte kendilerinden tahsil olunur.
Döner sermaye:
Madde 19 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.; Yeniden düzenleme: 6/2/2014-
6518/16 md.)
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına, bu Kanunda öngörülen temel ve sürekli
görevlere bağlı olarak ortaya çıkan üretim ve hizmet faaliyetlerini sürdürebilmek için gerekli
yerde ve sayıda döner sermaye işletmesi kurmak amacıyla kendi kaynaklarından karşılanmak
üzere beş milyon (5.000.000,00) Türk Lirası sermaye tahsis edilmiştir.
Tahsis edilen döner sermaye tutarını artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.19
Döner sermaye, ayni yardımlar, döner sermaye faaliyetlerinden elde edilecek kârlar,
bağış ve yardımlardan oluşur. Bağış ve yardımlar tahsis olunan sermaye ile sınırlı olmaksızın
tahsis olunan sermaye tutarına eklenir.
Döner sermaye faaliyetlerinden elde edilen kârlar, ödenmiş sermaye tutarı tahsis
edilen sermaye tutarına ulaşıncaya kadar sermayeye mahsup edilir. Ödenmiş sermaye tutarı
17 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 74 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “Bakanlar Kurulunca”
ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
18 Bu bende “Vakıflar Genel Müdürlüğüne” ibaresinden sonra gelmek üzere 23/7/1995 tarih ve 4122
sayılı Kanunun 15/b maddesi ile “ve Orman Genel Müdürlüğü’ne” ibaresi eklenmiştir.
19 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 74 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bakanlar Kurulu”
ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.tahsis edilen sermaye tutarına ulaştıktan sonra, yılsonu kârı genel bütçeye gelir kaydedilmek
üzere nisan ayının sonuna kadar ilgili muhasebe birimi hesabına yatırılır.
Döner sermaye işletmesinin gelirleri, bu maddenin birinci fıkrasında sayılan gelir
getirici faaliyetlerden elde edilen gelirlerden oluşur.
İşletmenin giderleri, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen iş ve faaliyetlerin
gerektirdiği harcamalar ile döner sermaye işletmelerinde istihdam edilen personele genel
hükümlere göre yapılacak ödemelerden oluşur.
İşletme faaliyetleri, ihtiyaca göre kurulacak işletmelerce yerine getirilir. İşletmeler, Aile
ve Sosyal Politikalar Bakanının onayıyla kurulur. Her bir işletmeye tahsis edilecek sermaye
tutarını belirlemeye ve işletmeler arasında karşılıklı veya karşılıksız kaynak aktarımına, Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanı yetkilidir.
İşletmelerden gerekli görülenlerin birleştirilmesine, devredilmesine ve tasfiye
edilmesine Döner Sermaye Merkez Müdürlüğünün teklifi üzerine, Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanı yetkilidir.
Döner Sermaye Merkez Müdürlüğünün görevleri ve çalışmaları ile işletmelerin
yönetimi, faaliyet alanları, işleyişi, sermaye kaynakları, her türlü idari ve mali işlemlerine ilişkin
usul ve esaslar, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Mali kolaylıklar:
Madde 20 – a) Kurum ve kuruluşlarına yapılacak her türlü bağış, yardım ve vasiyetler
vergi, resim ve harçlardan muaftır. Bağış, yardım ve vasiyetlerin kullanılmasında bağış,
yardım ve vasiyet yapanların koydukları ve kanunlara göre geçerli sayılan kayıtlara ve şartlara
uyulur.
b) Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından Kurum ve kuruluşlarına
makbuz karşılığında yapılacak nakdî ve aynî bağışlar Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunları
hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden ve Kurum kazancından
indirilir.20
c) Kurum ve kuruluşlarınca hizmetin gereği olarak ithal edilen makine, teçhizat,
malzeme ve yayınlar gümrük vergisi ve buna bağlı vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu
muafiyet hükümleri bağış ve yardım yoluyla gelen aynı cins malzemeler için şartsız olarak
uygulanır.21
d) Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumuna kanunlarla verilmiş olan imtiyazlar, Kurum
için de aynen uygulanır.
20 Bu fıkrada yer alan“ nakdî bağışlar“ ibaresi, 16/7/2004 tarihli ve 5228 sayılı Kanunun 59 uncu
maddesiyle,“ nakdî ve aynî bağışlar“ olarak 31/7/2004 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilmiştir.
21 İthalde alınan her türlü vergi, resim ve harç muafiyeti hükümleri, 6/5/1986 tarihli ve 3283 sayılı
Kanunun 1 inci maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tespit, İnceleme ve Koruma
Tespit ve inceleme:
Madde 21 – Kurum, korunmaya, bakıma, yardıma ihtiyacı olan aile, çocuk, engelli ve
yaşlılar ile sosyal hizmetlere ihtiyacı olan diğer kişileri tespit ve incelemekle görevlidir.2223
Bu kişilerin Kuruma duyurulmasında ve incelemeye ilişkin olarak Kurum ile
işbirliğinde bulunulmasında mahalli mülki amirler, sağlık kuruluşları ve köy muhtarları ile
genel kolluk kuvvetleri ve belediye zabıta memurları yükümlüdürler.
Korunma kararı:
Madde 22 – Korunmaya ihtiyacı olan çocukların reşit oluncaya kadar bu Kanun
hükümlerine göre Kurumca kurulan sosyal hizmet kuruluşlarında bakılıp yetiştirilmeleri ve
bir meslek sahibi edilmeleri hususundaki gerekli tedbir kararı 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı
Çocuk Koruma Kanununa göre yetkili ve görevli mahkemece alınır. Bu karar için gerekli
belgeler Kurumca düzenlenir ve ilgili mahkemeye gönderilir.2425
Haklarında derhal korunma tedbiri alınmasında zorunluluk görülen çocuklar mahkeme
kararı alınıncaya kadar, bu Kanuna göre kurulmuş kuruluşlarda veya aile yanında mahalli
mülki amirin onayı alınmak suretiyle bakım altına alınır.
(Ek fıkra: 6/2/2014-6518/17 md.) Sosyal hizmet kuruluşlarının kendisine teslim
edilen çocuk hakkında yapacağı inceleme sonucunda hazırlayacağı raporda, 5395 sayılı
Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca çocuğun derhâl korunma altına alınmasını gerektiren bir
durum olmadığı ve ailesine teslim edilmesinde herhangi bir sakınca bulunmadığı kanaatine
varması hâlinde mülki idare amirinin onayı ile çocuk ailesine teslim edilebilir.
Koruyucu aile:
Madde 23 – Mahkemece korunma kararı alınan korunmaya ihtiyacı olan çocuğun
bakımı ve yetiştirilmesi bu Kanuna göre kurulmuş kuruluşlarda olduğu kadar Kurumun
denetim ve gözetiminde bir “Koruyucu Aile” tarafından da yerine getirilebilir. (Değişik ikinci
cümle: 6/2/2014-6518/18 md.) Koruyucu aileye, korunmaya ihtiyacı olan çocuğun bakımı ve
yetiştirilmesine karşılık olarak ikinci fıkra kapsamında ödeme yapılabileceği gibi koruyucu
aile bu işi gönüllü olarak da üstlenebilir.25
22 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “özürlü” ibaresi
“engelli” şeklinde değiştirilmiştir.
23 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu fıkranın birinci cümlesinde yer
alan “muhtaç” ibareleri “ihtiyacı olan” şeklinde değiştirilmiştir.
24 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “yetkili ve görevli
mahkemece” ibaresi “3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununa göre yetkili ve görevli
mahkemece” şeklinde değiştirilmiştir.
25 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “muhtaç” ibareleri
“ihtiyacı olan” şeklinde değiştirilmiştir.(Değişik ikinci fıkra: 6/2/2014-6518/18 md.) Koruyucu aile hizmeti kapsamında aile
yanına yerleştirilen çocukların bakım, eğitim, kurs, okul, yemek ve taşıma servisi, harçlık ve
benzeri ihtiyaçları esas alınarak koruyucu ailelere, bu giderlerin tamamına karşılık toplu bir
ödeme yapılmasına veya her bir gider türü için ayrı ayrı yapılacak ödemelerin kapsamına,
ödeme tutarlarına, yapılacak ödemelerin usul ve esası ile koruyucu ailelerin seçimine, çocukla
ilgili sorumluluklarına ve hizmetin işleyişine ilişkin usul ve esaslar, Maliye Bakanlığının
uygun görüşü üzerine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle
belirlenir ve bu kapsamda verilecek ödemelerden hiçbir kesinti yapılmaz.
Korunma kararının süresi ve kaldırılması:26
Madde 24 – Korunma kararı genel olarak çocuk reşit olana kadar devam eder. Ancak
bu karar, korunma kararına neden olan şartların ortadan kalkması halinde Kurum
yetkililerinin önerisi üzerine mahkemece çocuk reşit olmadan önce kaldırılabileceği gibi reşit
olduktan sonra da çocuğun rızası alınmak şartıyla devamı hususunda karar verilebilir. Reşit
olduktan sonra korunma kararının devamı aşağıda belirtilen şartlara bağlıdır.
a) 18 yaşını tamamlamış olan korunmaya ihtiyacı olan çocuklardan;
Ortaöğrenime devam edenlerin 20 yaşına kadar,
Yükseköğrenime devam edenlerin 25 yaşına kadar korunma kararları uzatılabilir.
b) Öğrenime devam etmeyen 18 yaşını doldurmuş çocukların bir iş veya meslek sahibi
edilerek kendi kendilerine yeterli olabilmelerinin sağlanması amacıyla 20 yaşına kadar
korunma kararları uzatılabilir.
Bunlardan korunma kararı kalkmış; ancak tek başına yaşamını sürdüremeyecek durumda
bulunan kız çocukları, Kurumca himaye olunur. Bu çocukların emek karşılığı iaşe, ibate ve
harçlıkları Kurumca karşılanmak kaydıyla Kurum hizmetlerinde çalışmaları da sağlanabilir.
c) Bedensel, zihinsel ve ruhsal engellilikleri nedeniyle sürekli bakıma ihtiyacı olan ve
çalışmaktan aciz olan Çocukların korunma kararı uzatılır.27
Korunma kararı kalkan çocukların Kurumla ilişkilerinin devamı sağlanır. Bu çocuklara
gerektiğinde imkanlar ölçüsünde Kurumca yardımcı olunur.
Korunmaya ihtiyacı olan çocukların eğitim ve öğretimlerinin sağlanması veya
meslek sahibi yapılmaları:28
Madde 25 – Okul çağındaki korunmaya ihtiyacı olan çocukların eğitim ve öğretimleri
Milli Eğitim Bakanlığı ile diğer kamu kurumlarına ait okullarda gerçekleştirilir.
26 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasının birinci
fıkrasının (a) bendinde yer alan “muhtaç” ibaresi ile (c) bendinde yer alan “muhtaç durumda
bulunan” ibaresi “ihtiyacı olan” şeklinde değiştirilmiştir.
27 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “özürleri” ibaresi
“engellilikleri” şeklinde değiştirilmiştir.
28 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu maddenin başlığında yer alan
“muhtaç” ibaresi ile birinci ve üçüncü fıkralarında yer alan “muhtaç” ibareleri “ihtiyacı olan”
şeklinde değiştirilmiştir.Herhangi bir nedenle okula devam etme imkanı bulamayan çocuklar, kamu ve özel
işyerlerinde ücret mukabilinde çalıştırılarak bir meslek sahibi yapılırlar. Bu şekilde çalıştırılan
çocukların ücretlerinin yurt idarelerince tespit edilen miktarı kendilerine harçlık olarak verilir.
Geri kalan miktar aybaşını takip eden on gün içinde milli bankalarda çocuk namıma açtırılan
hesaba yatırılır. Çocuğun ücretinin başlama zamanı ve miktarı, yurt idaresi ile işveren arasında
mahalli örf ve rayice göre tespit olunur. Bu konuya ilişkin hususlar bir yönetmelikle belirlenir.
(Değişik: 30/5/1997 – KHK – 572/10 md.) Özel eğitim gerektiren korunmaya ihtiyacı
olan çocukların eğitim ve öğretimleri Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ve özel eğitim-
öğretim kurumlarında sürdürülür. Korunmaya ihtiyacı olan engelli çocukların eğitimleri Milli
Eğitim Bakanlığı ile birlikte planlanır.29
Korunmaya, bakıma, yardıma ihtiyacı olan engelli, yaşlı ve diğer kişilere ilişkin
hususlar:3031
Madde 26 – Korunmaya, bakıma, yardıma ihtiyacı olan aile, engelli, yaşlı ve diğer
kişilerin tespiti, incelenmesi ve bunların sosyal hizmetlerden yararlandırılmasına ilişkin
esaslar bir yönetmelikle düzenlenir.
Cezai sorumluluk:
Madde 27 – Bu Kanun kapsamına giren sosyal hizmet kuruluşlarında muhafaza ve
bakımlarına terkedilen şahıslara karşı herhangi bir suç işleyen kuruluş görevlileri hakkında bu
suç nedeniyle genel hükümlere göre verilecek muvakkat hürriyeti bağlayıcı cezalar ile para
cezaları üçte bir oranında artırılarak hükmolunur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Kurumla İlgili Özel Hükümler
Mirasın Kuruma geçmesi:
Madde 28 – Kuruma bağlı kuruluşlarda bakılmakta iken mirasçı bırakmaksızın ölen
kimselerin mirası Kuruma geçer. Kurum terekenin borcundan ancak, kendisine geçen mallar
ölçüsünde sorumlu olur.
Haciz, devir ve temlik ayrıcalığı:32
Madde 29 – Bu Kanun gereğince korunmaya ve yardıma ihtiyacı olan aile ve kişilere
yapılacak ödemeler ve sağlanacak yardımlar başkasına devir, temlik ve haciz edilemez.
29 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “özürlü” ibaresi
“engelli” şeklinde değiştirilmiştir.
30 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde; bu Kanunun 26 ncı maddesinin
başlığında ve birinci fıkrasında yer alan “özürlü” ibaresi “engelli” şeklinde … değiştirilmiştir.” hükmü
yer almakla birlikte Meclis tutanakları, kanun gerekçesinin incelenmesiyle, madde başlığında yer alan
“sakat” ibaresinin değiştirilmek istendiği tespit edilmiş ve düzenleme bu şekilde yapılmıştır.
31 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu maddenin başlığında yer alan “muhtaç”
ibaresi ile birinci fıkrasında yer alan “muhtaç” ibareleri “ihtiyacı olan” şeklinde değiştirilmiştir.
32 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer
alan “muhtaç” ibaresi “ihtiyacı olan” şeklinde değiştirilmiştir.Dava açma hakkı:
Madde 30 – Kurum, kendisine yardımda bulunduğu kişiler için Türk Medeni Kanunu
hükümlerine göre nafaka ile yükümlü bulunanlar hakkında dava açmak hakkına sahiptir.
Kurumun malları:
Madde 31 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Evlenme yardımı:
Madde 32 – Kuruma ait sosyal hizmet kuruluşlarında koruma kararı devam eden kız
çocuklarından evlenenlere çeyiz ihtiyaçlarını karşılamak ve bir defaya mahsus olmak üzere en
yüksek Devlet memuru aylığının birbuçuk katı tutarında evlenme yardımı yapılır. Bu yardım
hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenir.
Kurumun sembolü:
Madde 33 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Açılış izni ve standartlar:
Madde 34 – Kurum dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel
hukuk tüzelkişilerince bu Kanun kapsamına giren sosyal hizmet kuruluşlarının kurulmasına,
teşvik edilmesine ve açılış izinlerinin verilmesine, varsa ücret tarifelerinin tespitine ilişkin
usul ve esaslar ile bu kuruluşların hizmet ve personel standartları bir yönetmelikle düzenlenir.
(Değişik ikinci fıkra: 6/2/2014-6518/19 md.) Darüşşafaka Cemiyeti hariç olmak
üzere özel sosyal hizmet kuruluşlarının kapasitelerinin yüzde üçü, Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığınca tespit edilecek kişilerin ücretsiz yararlanması için ayrılır.
Denetleme esasları:
Madde 35 – Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzelkişileri
tarafından işletilen sosyal hizmet kuruluşlarının 34 üncü maddede yer alan yönetmelik
esaslarına uygunluğu Kurumun kontrol ve denetlenmesine tabidir.
Sosyal hizmet kuruluşları yılda en az bir defa Kurumca denetlenir.
İlgililer kontrol ve denetlemeler sırasında denetleme heyetine her türlü kolaylığı
göstermekle yükümlüdürler.
Kontrol ve denetlemeye ilişkin esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Müeyyideler
Madde 35/A – (Ek: 12/7/2013-6495/82 md.)
Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerine ait sosyal hizmet kuruluşunda yapılan
kontrol ve denetim sonucunda, bu kuruluşların açılışına, çalışma şartlarına, yönetimine,
hizmetin etkin sunumuna ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen koşullara göre eksiklik veyaaykırılığın tespiti hâlinde il müdürü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen
aylık net asgari ücret tutarının on katından elli katına kadar idari para cezası verilir. Bu
eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi ile idari para cezasının yatırılması için otuz günü
geçmemek üzere uygun bir süre verilerek ilgili kuruluş yazılı olarak ihtar edilir.
Belirlenen süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi
hâlinde birinci fıkra uyarınca verilen idari para cezasının iki katı tutarında tekrar idari para
cezası uygulanır ve eksiklik veya aykırılığın giderilmesi için otuz günü geçmemek üzere ek
süre verilir. Bu süre içinde de eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde kuruluş, Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılır.
Birinci ve ikinci fıkralar uyarınca verilen sürede eksiklikler veya aykırılıklar giderilinceye
kadar kuruluşa yeni bir kişinin kabulü yapılamaz.
Bir yıl içinde beş defa idari para cezası uygulanan kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı tarafından kapatılır.
Bu Kanun kapsamında verilen idari para cezaları, tebliğinden itibaren bir ay içinde
ödenir. Bu süre içinde ödenmeyen idari para cezaları, kesinleşmesini müteakiben Bakanlığın
bildirimi üzerine vergi daireleri tarafından 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre takip ve tahsil edilir.
Kuruluşun kapatılması
Madde 35/B – (Ek: 12/7/2013-6495/83 md.)
Bu Kanun kapsamında gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerince açılan sosyal
hizmet kuruluşlarında hizmet verilen kişilere yönelik tehdit veya baskı ya da özgürlüğün keyfî
engellenmesini de içeren fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar veren
her türlü tutum ve davranışın gerçekleşmesi hâlinde bu tutum ve davranışların engellenmesine
yönelik gerekli tedbirleri almayan kurucu veya sorumlu müdüre dört yüz günden az olmamak
üzere adli para cezası verilir.
Sosyal hizmet kuruluşları aşağıda belirtilen hususlardan birinin tespit edilmesi hâlinde
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılır:
a) Kurucu veya sorumlu müdürün kuruluşta hizmet verilen kişilere yönelik tehdit veya
baskı ya da özgürlüğün keyfî engellenmesini de içeren fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya
ekonomik açıdan zarar veren eylemlerden dolayı cezalandırılmasına karar verilmiş olması
b) Kurucu veya sorumlu müdürün birinci fıkra hükümleri uyarınca cezalandırılmasına
karar verilmiş olması
c) Kuruluşun açılış izin onayı olmadan hizmete başlaması
ç) Kuruluşun izinsiz olarak nakil veya devir işleminin yapılması
d) Kuruluşun açılış işlemleri esnasında ibraz edilen belge ve beyanların gerçeği
yansıtmadığının sonradan ortaya çıkması
İkinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen hallerde 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı
Ceza Muhakemesi Kanununun 231 inci maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri
bırakılmasına karar verilmiş olması, kapatma işleminin yapılmasına engel teşkil etmez.Onurlandırma:
Madde 36 – Kurumca yürütülmekte olan sosyal hizmet faaliyetlerine gerçek ve
tüzelkişilerin her türlü maddi ve manevi katkı ve katılımın sağlanmasına ilişkin esaslar ile
Kuruma büyük hizmet ve katkıları geçenlerin onurlandırılması işlemleri bir yönetmelikle
düzenlenir.
Yönetmelikler:
Madde 37 – (Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Yürürlükten kaldırma:
Madde 38 – Aşağıda sayılan;
a) 15/5/1957 tarih ve 6972 sayılı Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanun,
b) 12/6/1959 tarih ve 7355 sayılı Sosyal Hizmetler Enstitüsü Kurulmasına Dair Kanun,
c) 25/4/1963 tarih ve 225 sayılı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Kuruluş ve
Memurları Kanununda ve 4862 sayılı Kanuna Bağlı (1) ve (2) sayılı Cetvellerde Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanunun 1 inci maddesinin (b) bendi,
d) Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumunun teşkiline ait mevzuat,
e) Diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri,
Yürürlükten kaldırılmıştır.
Ek Madde 1 – (Ek: 25/2/1988-3413/1 md.; Değişik: 6/2/2014-6518/20 md.)
Bu Kanun veya 5395 sayılı Kanun uyarınca haklarında korunma veya bakım tedbir
kararı alınmış olup fasılalı olarak geçen yararlanma süreleri dâhil iki yıldan az olmamak
üzere, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının sosyal hizmet modellerinden yararlanan
çocuklardan reşit olduğu tarih itibarıyla bu hizmetlerden yararlanmaya devam edenlerin işe
yerleştirilmeleri aşağıdaki usul ve esaslar çerçevesinde yapılır:
a) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından hangi statüde olursa olsun serbest kadro ve
pozisyonları toplamının binde biri, bu madde kapsamında istihdam edilecekler için ayrılır ve
her yıl belirtilen oranda kişi istihdam edilir. Serbest kadro ve pozisyon toplamının binden az
olması hâlinde dahi kamu kurum ve kuruluşlarında en az bir hak sahibi istihdam edilir.
b) (Değişik: 21/3/2018-7103/24 md.) Bu hükümden yararlanmak isteyenler, 18 yaşını
doldurdukları ve korunma, bakım tedbir kararı veya bu Kanunun 24 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendinde belirtilen himaye onayının sona erdiği tarihten itibaren beş yıl içinde
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına başvururlar. Bu madde hükümleri çerçevesinde Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından hak sahibi olduğu onaylananlar Devlet Personel
Başkanlığına bildirilir. Hak sahiplerinin atamaları il tercihleri de dikkate alınarak Başkanlıkça
kura usulü ile yapılır. İşe yerleştirmede öncelik, sırasıyla lisans, ön lisans ve ortaöğretim
mezunlarına verilir.
c) (Mülga: 21/3/2018-7103/24 md.)ç) (Değişik: 21/3/2018-7103/24 md.) Yerleştirme yapılacak kadro sayısı 13/12/1983
tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye tabi
kurumların serbest memur kadroları ile sözleşmeli personel pozisyonları ve işçi kadro sayısının
toplamının binde biridir. Toplam kadro ve pozisyon sayısının belirlenmesinde yerleştirme
yapılacak yılın başındaki veriler esas alınır. Devlet Personel Başkanlığınca bu madde
kapsamında hak sahiplerinin istihdam edileceği toplam kadro sayıları her kurum için tespit
edilerek kurumlara bildirilir. Kurumlar, bildirilen bu kadroları merkez ve taşra teşkilatları
itibarıyla dağıtımını yaparak yerleştirme dönemlerinde Devlet Personel Başkanlığına bildirir.
Bu madde kapsamına girenlerin yerleştirilmeleri; ortaöğretim ve daha üst öğrenim mezunları
için kurumların talepleri doğrultusunda öğrenim durumları itibarıyla ihraz ettikleri unvanın 190
sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki cetvellerde yer alması şartıyla ihraz etmiş bulundukları
unvanlara, bunların dışında kalan ortaöğretim ve yükseköğretim mezunları için memur unvanlı
kadro ve pozisyonlara, diğer öğrenim mezunları için ise yardımcı hizmetler sınıfında yer alan
kadro ve pozisyonlara yılda üç defadan az olmamak üzere Devlet Personel Başkanlığınca
yapılır veya yaptırılır. Ek 1 inci madde kapsamında yerleştirme yapılacak kurumlarca teşkilat
bazında dağıtımın bildirilmemesi hâlinde Devlet Personel Başkanlığınca belirlenecek usul ve
esaslar dâhilinde resen yerleştirme yapılır.
d) Kamu kurum ve kuruluşları, bu maddede belirtilen haktan yararlanarak yerleştirilen
ancak herhangi bir nedenle işten ayrılan personele ilişkin belirlenecek bilgileri işten ayrılmayı
takip eden bir ay içinde, hâlen çalışmakta olanların bilgilerini ise yönetmelikte belirlenecek
zamanda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığına bildirir.
Birinci fıkra ile sağlanan istihdam hakkından sadece bir kez yararlanılabilir. Kamu
kurum ve kuruluşlarına ait kadro ve pozisyonlara her ne surette olursa olsun yerleştirilenler bu
maddede verilen hakkı kullanmış sayılır.33
190 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışında kalan kurumlar da bu madde
kapsamında istihdamla yükümlü oldukları kadro ve pozisyonları Devlet Personel Başkanlığına
bildirmek zorundadır. Ancak, bu kurumlara yapılacak yerleştirmelerde ilgili kurumların talep
ettikleri kadro ve statüler esas alınır.
Bu madde kapsamında yapılacak yerleştirmelerde; yerleştirilen kişinin atama onayının
alınması ile birlikte diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir işleme gerek
kalmaksızın teklif yapılan kamu kurum ve kuruluşlarına kadrolar ihdas, tahsis ve vize edilmiş
ve ilgili kurumun 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki ilgili cetvel ve bölümlerine
eklenmiş sayılır. Bu şekilde ihdas edilen kadrolar, herhangi bir şekilde boşalması hâlinde
başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır.
Yerleştirilen hak sahiplerine ilişkin bilgiler, göreve başlama tarihinden itibaren en geç
bir ay içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.
33 21/3/2018 tarihli ve 7103 sayılı Kanunun 24 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bu madde”
ibaresi “Birinci fıkra” şeklinde değiştirilmiştir.Birinci fıkra kapsamına giren kişilerin özel sektörde çalıştırılmaları hâlinde, 31/5/2006
tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci
maddesine göre ödenmesi gereken ve aynı Kanunun 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime
esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, kısa
vadeli sigorta kolları primi ve genel sağlık sigortası primi, sigortalı ve işveren hissesi
primlerinin tamamı ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 49 uncu
maddesinin birinci fıkrasına göre ödenmesi gereken işsizlik sigortası primi, sigortalı ve
işveren hissesinin tamamı sigortalının işe giriş tarihinden itibaren beş yıl süre ile Hazine
tarafından karşılanır. Bu fıkra kapsamında sağlanan prim teşvikinden işverenler yararlanır ve
Hazine tarafından işverene sağlanan sigortalı primi hissesi teşviki tutarının sigortalıya
ödenmesi işverenden talep edilemez. Bu fıkra uyarınca teşvikten faydalanabilmek için Sosyal
Güvenlik Kurumuna verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde
verilmesi ve Hazinece karşılanmayan primlerin yasal süresi içinde ödenmesi şarttır.
İşe yerleştirme yükümlülüğünün takip ve denetimi, yerleştirme yapılacak kadro ve
pozisyonların belirlenmesi, yerleştirme ve kuraya ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar,
Maliye Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının olumlu görüşleri üzerine Devlet
Personel Başkanlığı tarafından bu Kanunun yayımını takip eden üç ay içinde yürürlüğe
konulacak yönetmelikle düzenlenir.
Ek Madde 2 – (Ek: 24/1/1989-KHK-356/4 md.; Aynen kabul: 14/3/1991-3703/5 md.;
Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)34
Anlaşmazlıkların Hali:
Ek Madde 3 – (Ek 14/3/1991-3703/5 md.; Mülga: 3/6/2011-KHK-633/35 md.)
Ek Madde 4 – (Ek: 30/5/1997-KHK-572/12 md.)
Bu Kanunda geçen “sakat” ibaresi “özürlü”, “kör” ibaresi “görme özürlü”, “sağır”
ibaresi “İşitme özürlü” olarak değiştirilmiştir.
Ek Madde 5 – (Ek: 21/1/2000-KHK-594/7 md.)
Doğal afet bölgelerinde afetzedelere yönelik sosyal hizmet müdahaleleri için gerekli
öncü, geçici ve sürekli ekipler, Kurum Genel Müdürünün onayıyla kurulur. Bu ekipler ile
diğer Kurum personelinin düzenli bir eğitim programından geçirilmesi için gerekli bütün
önlemler alınır. Afet bölgesinde görevlendirilen personelin, hizmetin gerektirdiği ihtiyaçları
karşılanır.
34 Bu madde; evvelce 356 sayılı KHK’nin 4 üncü maddesi ile “Ek madde 1” olarak getirilmişse de
teselsülü sağlamak için bu sefer 14/3/1991 tarih ve 3703 sayılı Kanunla madde numarası “Ek madde
2″ olarak değiştirilmiştir.Ek Madde 6 – (Ek: 21/1/2000-KHK-594/7 md.)
Doğal afet bölgelerindeki ilçe sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarının mütevelli
heyetlerine, ilçe sosyal hizmetler müdürü, mütevelli heyeti üyesi olarak katılır. Bu vakıflarda
afet çalışmaları süresince, sosyal hizmet uzmanları istihdam edilebilir.
Ek Madde 7 – (Ek: 1/7/2005-5378/30 md.; Değişik: 6/2/2014-6518/21 md.)
Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane
içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, asgarî ücretin aylık net tutarının 2/3’ünden
daha az olan bakıma ihtiyacı olan engellilere, resmî veya özel bakım merkezlerinde bakım
hizmeti ya da sosyal yardım yapılmak suretiyle evde bakımına destek verilmesi sağlanır.
Hanede birden fazla bakıma ihtiyacı olan engelli bulunması hâlinde, hane içinde kişi başına
düşen ortalama aylık gelir tutarının hesaplanmasında birinci bakıma ihtiyacı olan engelliden
sonraki her bakıma ihtiyacı olan engelli iki kişi sayılır. (Ek cümle:21/2/2019-7166/1 md.) Bu
fıkranın uygulanmasında, 5510 sayılı Kanunun ek 18 inci maddesi uyarınca Ramazan ve
Kurban bayramlarında ödenen bayram ikramiyeleri hane içinde kişi başına düşen ortalama
aylık gelir tutarının hesaplanmasına dâhil edilmez.
Bakıma ihtiyacı olan engellilere özel bakım merkezlerinde sunulacak bakım hizmetinin
karşılığı olarak belirlenecek kişi başına aylık bakım ücreti tutarı, (20.000) gösterge rakamı ile
memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutardan fazla olamaz. Bakıma ihtiyacı olan
engellinin evde bakımına destek için ise (10.000) gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının
çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar aylık sosyal yardım yapılır.
Bakıma ihtiyacı olan engellilere sunulacak bakım hizmet modeline ve kapsamına, bakım
hizmetinden yararlanabileceklerin başvuru şekline, bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel
kişiler tarafından açılacak kuruluşlara açılış izni verilmesine, çalışmasına, denetimine,
ücretlendirilmesine, idari para cezalarının ve kapatılma işlemlerinin uygulanmasına, özel bakım
merkezlerine bakım hizmeti karşılığı yapılacak ödemelere ve bakım hizmeti veren resmî
kurumlara yapılacak yardımlara ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak
Maliye Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca müştereken çıkarılan yönetmelikle
belirlenir.
Bakıma ihtiyacı olan engellilerin evde bakımına destek için yapılacak sosyal
yardımlara ilişkin iş ve işlemler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sosyal Yardımlaşma
ve Dayanışma Vakıflarınca gerçekleştirilir. Bakıma ihtiyacı olan engellilerin evde bakımına
destek için yapılacak sosyal yardımın başvuru şekline, değerlendirilmesine, ödenmesine ve
diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığı
ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
Birinci fıkra kapsamındaki bakıma ihtiyacı olan engellilere sunulacak bakım
hizmetinin karşılığı olarak özel bakım merkezlerine ödenecek bakım ücreti, evde bakımına
destek için yapılacak sosyal yardım ile bakım hizmeti veren resmî kurumlara yapılacak
yardımlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesinden karşılanır.Bakıma ihtiyacı olan engellilere, ücretleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesinden
karşılanmak suretiyle sağlanacak bakım hizmetleri, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale
Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın temin edilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve
esaslar Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca çıkarılan
yönetmelikle belirlenir.
Birinci fıkra ile belirlenen hane halkı gelir ölçütünü aşan gelir değişikliğinin tespiti
hâlinde bu madde kapsamında yapılan ödemeler durdurulur ve değişikliğin meydana geldiği
tarihten itibaren yasal faizi ile birlikte genel hükümlere göre takip ve tahsil edilir.
Ek Madde 8 – (Ek: 1/7/2005-5378/30 md.)35
İşitme ve konuşma engellilerine gerek görüldüğü hâllerde tercümanlık yapmak üzere
illerde işaret dili bilen personel görevlendirilir. Personelin işaret lisanı öğrenmeleri için gerekli
kursların düzenlenmesi sağlanır. Bu personelin görev ve yetkileri, çalışma koşulları ile ilgili
usûl ve esaslar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.
Ek Madde 9- (Ek: 6/2/2014-6518/22 md.)
Haklarında korunma, bakım veya barınma tedbiri kararı alınarak Aile ve Sosyal
Politikalar Bakanlığına ait sosyal hizmet kuruluşlarına yerleştirilmiş olan çocukların, yüksek
yararları gözetilmek kaydıyla, eğitimleri ile hayat veya beden bütünlüklerinin korunması
açısından zorunlu olan hâllerde, veli veya vasiye ait yetkiler çocuğun bulunduğu yer sosyal
hizmet kuruluşunun belirlenecek yetkilisi veya sorumlusu tarafından kullanılır. Yapılan iş ve
işlemler hakkında veli veya vasiye derhâl bilgi verilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar Adalet Bakanlığının görüşü alınarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca
çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
Ek Madde 10- (Ek: 6/2/2014-6518/23 md.)
65 yaşını doldurmuş ve her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas
alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı asgari ücretin aylık net
tutarının üçte birinden az olan Türk vatandaşlarına 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendinin tabi olduğu usule göre hizmet alımıyla bakım hizmeti verilebilir.
Ek Madde 11- (Ek: 6/2/2014-6518/24 md.)
Sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne ad altında olursa olsun bir
gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu
olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar hariç olmak kaydıyla, Aile ve Sosyal
Politikalar Bakanlığının sosyal hizmet kuruluşları ile Darülaceze Müessesesinde ücretsiz
35 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan
“özürlülerine” ve “Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
Genel Müdürlüğünün müştereken hazırlayacakları” ibareleri sırasıyla “engellilere” ve “Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanlığınca hazırlanacak” şeklinde değiştirilmiştir.bakılan veya bakım ücreti Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından ödenerek özel
sosyal hizmet kuruluşlarında bakımı sağlanan ya da Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca
yardım yapılmak suretiyle desteklenen resmî sosyal hizmet kuruluşlarında verilen bakım
hizmetinden yararlanıp da Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının sosyal hizmet
kuruluşlarınca verilen bakım hizmetinden ücretsiz yararlanmaya ilişkin koşulları haiz olan
yaşlılar ile engelli bireylere, her yıl merkezî yönetim bütçe kanunu ile belirlenecek miktar
üzerinden hiçbir kesinti yapılmaksızın aylık net harçlık verilir. Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı tarafından
müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle tespit olunur.
YEDİNCİ BÖLÜM
Geçici Hükümler
Geçici Madde 1 – Bu Kanunun yayımı tarihinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı
Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğünce işletilen veya yatırım programlarında yer alıp halen
inşaatları, sürdürülen kreş ve gündüz bakımevleri, huzurevleri, rehabilitasyon merkezleri;
Devlet yatırım programları çerçevesinde yaptırılmış bulunan ya da Kanun yürürlüğe girdiği
tarihte inşa edilmekte olan çocuk bakım ve yetiştirme yurtları; İl Korunmaya Muhtaç Çocukları
Koruma Birlikleri ve bunlara bağlı çocuk bakım ve yetiştirme yurtları ile her türlü kuruluşları;
varlığı sona erdirilen Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumunun Genel Merkezi, il merkezi,
bağımsız şube, şube, bağımsız kol ve kollarına ait tüm büro, kuruluş ve işletmeleri; bunların
döner sermayeleri; tüm taşınır taşınmaz malları, alacak ve borçları ile Kuruma devrolunur.
Devir işlemleri genel hükümlere göre ve mahalli mülki amirinin veya görevlendireceği
yardımcılarının gözetiminde yapılır. Bunlardan Hazine mülkleri dışında kalan ve hizmetleri
Kurumca devralınan tüzelkişilere ait taşınmaz mallar Kurum adına tescil olunur. Devir ve
ferağ işlemleri her türlü harç ve vergiden muaftır.
Kuruma devrolunacak kuruluş ve işletmeler, devir işlemleri tamamlanıncaya kadar
mahalli mülki amirleri gözetiminde eski mevzuata göre yönetilirler.
Devir işlemleri en geç 31 Aralık 1983 tarihine kadar tamamlanır.
Geçici Madde 2 – Varlığı sona eren Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumunun Genel
Merkez, il merkezi, bağımsız şube, bağımsız kol ve kollarına ait tüm taşınmaz mallarına
ilişkin kira sözleşmeleri bu Kanunun yayımı tarihinden altı ay sonra sona erer. Bu süre
bitiminde rayiç bedele uygun olarak tespit edilen yeni kira bedeli ile taşınmazı eski kiracının
kiralamaya tercih hakkı vardır. Bu hakkın Kurumun yapacağı tebliğ tarihinden itibaren bir ay
içinde kullanılması şarttır.
Belirtilen süre içinde bu hakkını kullanmayan ve taşınmazı tahliye etmeyen kiracıların
tahliyeleri icra memurluğundan istenebilir.Geçici Madde 3 – Kuruma devredilen hizmetlerle ilgili olarak; Milli Eğitim Bakanlığı,
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ve il Korunmaya Muhtaç Çocukları Koruma Birlikleri ve
bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlara ait iptal edilen kadrolar ekli (I) sayılı cetvelde
gösterilmiştir.
Genel Kadro Kanunu çıkıncaya kadar Kurum hizmetlerinde kullanılmak üzere, ekli
(II) sayılı cetveldeki kadrolar ihdas edilmiştir.
İhdas edilen kadroların dağıtımı yapılıncaya kadar, iptal edilen kadrolarda fiilen
çalışmakta olan memurların aylıkları kaldırılan kadrolara istinaden ödenmeye devam olunur.
Kadro dağıtımı sonunda; işgal etmekte oldukları kadro derece ve unvanları
değişmeyenler ile kadro derecesi değiştirilenlerden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
hükümlerine göre yeni derecelerine atanma şartlarını taşıyanlar bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren başkaca bir işleme gerek kalmaksızın bu kadrolara atanmış sayılırlar. Bunun
dışında kalan personel ise yürürlükteki mevzuata göre yeni kadrolara atanır.36
Geçici Madde 4 – Bu Kanunun yayımı tarihinde Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumunda
çalışmakta olanlar, bu Kurumda geçirdikleri hizmetlerinin her bir yılı bir kademe, her üç yılı da
bir derece sayılmak suretiyle 12 Şubat 1982 tarih ve 2595 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesi
esaslarına göre ancak 3 ay içinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın Kurum kadrolarına intibak
ettirilirler.
İntibak işlemleri sırasında; ilkokul mezunu olmayanlar ilkokul mezunu gibi işleme tabi
tutulurlar.
İntibak süresi içinde ayrılanların tazminatları Kurumca ödenir.
Geçici Madde 5 – Devrolunan hizmetlerin aksamadan yürütülmesini sağlamak üzere;
a) Devrolunan hizmetlerden genel bütçe içinde yer alanlarla ilgili harcamaların genel
bütçeden,
b) Koruma birlikleri ile ilgili harcamaların Kurumca belirlenecek yeni esaslar da
dikkate alınarak kendi bütçelerinden,
c) Varlığı sona erdirilen Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumundan devrolunan hizmetlerle
ilgili harcamaların Kurumca belirlenecek yeni esaslar da dikkate alınarak mevcut muhasebe ve
bütçeleme esaslarına göre kendi bütçelerinden,
Yapılmasına 1983 mali yılı sonuna kadar devam olunur.
Devrolunan döner sermayelere ilişkin işlemler ilgili yönetmelikler çıkarılıncaya kadar
eski mevzuatlarına göre Kurum ve valilerin denetim ve gözetiminde yürütülür.
Geçici Madde 6 – Kurum, tespit edeceği hizmet önceliklerine göre gerekli görülen
illerden başlayarak taşra teşkilatının kuruluşunu, Kanunun yayımı tarihinden itibaren beş yıl
içinde tamamlar.
36 Bu maddenin ikinci fıkrası ile ihdas olunan kadrolar, 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı KHK.’nin 13 üncü
maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.Bu süre içinde, taşra teşkilatının kurulmadığı illerde, Kurumun sorumluluğundaki
hizmetler İl Sağlık ve Sosyal Yardım müdürlüklerince yerine getirilir.
Geçici Madde 7 – (Ek: 14/5/1985 – 3204/1 md.) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve
Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun Geçici 2 nci Maddesine göre Kurumun belirlediği kira
bedelini kabul ederek Kurumla kira sözleşmesi yapanlar veya Kurumun belirlediği kira bedelini
kabul etmeyerek kira sözleşmesi yapmayanlardan taşınmaz malı henüz tahliye etmemiş
bulunanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde Kurum tarafından
belirlenen kira bedellerine karşı sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. İtirazın yapılması
halinde kiracılar, dava sonuna kadar Kurum tarafından belirlenen kirayı aylık olarak öderler ve
taşınmaz maldan tahliye edilemezler. Kira bedeli, sulh hukuk mahkemesince rayiç ve emsale
uygun olarak tespit olunur. Tespit edilen kira bedeli 27/11/1983 tarihinden itibaren geçerli olup,
karar ile kiracı lehine fark olduğu takdirde bu miktar ileriki aylık kiralara mahsup edilir.
Görülecek davalarda ilk ve eski kiranın toptan eşya fiyatlarındaki artış yüzdeleri bu
tespitlerde nazara alınmaz. Mahkeme, tespitte bilirkişi olarak resmi dairelerce bildirilen teknik
elemanlardan, ticaret odası temsilcisinden ve bir de hukukçudan olmak üzere üç kişilik heyeti
resen seçer.
Mahkeme kararının kesinleşmesinden başlayarak otuz gün içinde mahkemece tespit edilen
kira bedeline göre kiracının yeni kira sözleşmesi yapmaya hakkı vardır. Bu süre içinde sözleşmeyi
yapmayan ve biriken kira farklarını ödemeyen kiracının tahliyesi icra memurluğundan istenir.
Kurum tarafından yapılan tebligat üzerine Kurumca tespit edilen kira bedeline uygun
olarak kira sözleşmesi yapılmış olması yukarıdaki fıkralarda belirtilen itiraz hakkının
kullanılmasına engel teşkil etmez. Bu takdirde mahkeme kararının kesinleşmesi ile tesbit
edilen kira mukavele tarihinden geçerli olur.
Bu davalar diğer davalara nazaran öncelikle görülür.
Geçici Madde 8 – (Ek: 21/1/2000-KHK-594/8 md.) Ek (1) sayılı listede yer alan kadro
iptal edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye bağlı (I) sayılı cetvelin Sosyal Hizmetler
ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğüne ait bölümünden çıkarılmış ve ekli (2) ve (3)
sayılı listede yer alan kadrolar ihdas edilerek adı geçen Genel Müdürlüğü ait bölüme eklenmiştir.
Geçici Madde 9 – (Ek: 4/7/2012-6353/13 md.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu Kanunun ek 7 nci maddesine istinaden
kendilerine engelliye ikametgâhında bakım hizmeti vermesi dolayısıyla ödeme yapılmış
kişilere anılan maddenin birinci fıkrasında belirtilen gelir ölçütünün aşılması nedeniyle yersiz
olarak ödenen tutarlar birinci fıkrada belirtilen gelir ölçütünün geçildiği oranda yasal faizi ile
birlikte takip ve tahsil edilir. Söz konusu gelir ölçütünün bir kat veya daha fazla aşılması
halinde yapılan yersiz ödemenin tamamı yasal faizi ile birlikte tahsil edilir. Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce bu kapsamda tahsil edilmiş olan tutarlar bakımından ilgili
kişiler lehine hiçbir şekilde alacak hakkı doğmaz.37
37 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan
“özürlüye” ibaresi “engelliye” şeklinde değiştirilmiştir.Geçici Madde 10 – (Ek: 6/2/2014-6518/25 md.)
1/7/2014 tarihine kadar, ek 7 nci madde kapsamında özel bakım merkezlerinde veya
ikametgâhında bakım hizmeti verilenlerin gelir değişikliklerinin, bu hizmetlerden yararlanmak
için başvurmuş olanların ise gelir durumunun tespitinde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
önceki hükümler uygulanmaya devam olunur.
Geçici Madde 11 – (Ek: 6/2/2014-6518/26 md.)
Döner Sermaye Merkez Müdürlüğünce işletmelere verilen borçlar, bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bir defaya mahsus olmak kaydıyla ödenmez ve Döner
Sermaye Merkez Müdürlüğü hesabına gider kaydedilir.
Geçici Madde 12 – (Ek: 6/2/2014-6518/27 md.)
19 uncu maddede öngörülen yönetmelik altı ay içinde çıkarılır. Bu yönetmelik
çıkarılıncaya kadar döner sermaye işletmelerine ilişkin önceki mevzuat hükümlerinin 19 uncu
maddeye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Geçici Madde 13 – (Ek: 6/2/2014-6518/28 md.)
Bu Kanunun ek 11 inci maddesi uyarınca 2014 yılı içinde ödenecek aylık net harçlık
tutarları (1620) gösterge rakamının ilgili ay itibarıyla geçerli olan memur aylık katsayısı ile
çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile
Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.
Geçici Madde 14 – (Ek: 6/2/2014-6518/29 md.)
Bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde tanımlanan çocuk
destek merkezi, aktif yaşam merkezi, çocuk evleri sitesi, ev tipi sosyal hizmet birimi ile ev
tipi sosyal hizmet birimleri koordinasyon merkezine ilişkin yönetmelikler altı ay içinde
çıkarılır. Anılan yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanuna
aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Geçici Madde 15 – (Ek: 18/1/2017-6770/6 md.)
Gerçeğe uygun olmayan belge ve sağlık kurulu raporu kullanımı nedeniyle yapılan
ödemeler hariç olmak üzere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu Kanunun ek 7 nci
maddesi kapsamında fazla ve yersiz ödenen ve geri alınması gereken tutarlar ile bunlardan
doğan faizler terkin olunur. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu kapsamda tahsil
edilmiş olan tutarlar bakımından ilgili kişiler lehine hiçbir şekilde alacak hakkı doğmaz ve
yapılmış olan tahsilatlar iade edilmez. Açılmış olan davalarda yargılama gideri ile vekâlet
ücretine hükmolunmaz, hükmolunanlar tahsil edilmez.Geçici Madde 16 – (Ek: 21/3/2018-7103/25 md.)
(İptal birinci fıkra: Anayasa Mahkemesi’nin 8/9/2022 tarihli ve E.: 2022/65, K.:
2022/102 sayılı Kararı ile.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce hak sahibi olanlardan daha önce istihdam
hakkından yararlanmamış olanlar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl
içerisinde Bakanlığa başvurmaları halinde ek 1 inci maddede yer alan istihdam hakkından
maddede belirtilen diğer şartları taşımaları kaydıyla yararlanabilirler.
Geçici Madde 17- (Ek:21/2/2019-7166/2 md.)
Ek 7 nci maddeye göre evde bakım yardımı almakta iken 5510 sayılı Kanunun ek 18
inci maddesi uyarınca 2018 yılında ödenen bayram ikramiyeleri nedeniyle hane içinde kişi
başına düşen ortalama aylık gelir şartının aşılması hâlinde; bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihe kadar evde bakım yardımı henüz kesilmemiş olanların yardımları kesilmeksizin
ödenmeye devam olunur, kesilmiş olanların yardımları kesildiği tarih itibarıyla tekrar
başlatılır ve kesilen döneme ilişkin ödenmeyen yardım tutarları defaten kendilerine ödenir.
Geçici Madde 18 – (Ek:16/4/2020-7244/5 md.)
Yeni koronavirüs (Covid-19) salgını kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle;
a) Bakım merkezlerinde bakım hizmeti sunulabilmesi için ek 7 nci maddenin birinci
fıkrasında yer alan gelir ölçütü ve ağır engellilik şartları,
b) Hizmet alımıyla bakım hizmeti sunulabilmesi için ek 10 uncu maddenin birinci
fıkrasında yer alan gelir ölçütü şartı,
bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle aranmaz. Cumhurbaşkanı
bu süreyi bir yıla kadar uzatmaya yetkilidir.
Geçici Madde 19- (Ek:3/11/2022-7420/13 md.)
Gerçeğe uygun olmayan belge ve sağlık kurulu raporu kullanımı nedeniyle yapılan
ödemeler hariç olmak üzere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu Kanunun ek 7 nci
maddesi kapsamında fazla ve yersiz ödenen ve geri alınması gereken evde bakım yardımı
ödemeleri ile bunlardan doğan faizler terkin olunur. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
önce bu kapsamda tahsil edilmiş olan tutarlar bakımından ilgili kişiler lehine hiçbir şekilde
alacak hakkı doğmaz ve yapılmış olan tahsilatlar iade edilmez. Açılmış olan davalarda
yargılama gideri ile vekâlet ücretine hükmolunmaz, hükmolunanlar tahsil edilmez.SEKİZİNCİ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Yürürlük:
Madde 39 – Bu Kanun yayımı tarihinden yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 40 – Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
24/5/1983 TARİHLİ VE 2828 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER:
1 – 14/3/1991 tarihli ve 3703 sayılı Kanunun Geçici Maddeleri
Geçici Madde 2 – Bu Kanun ile çıkarılması öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye
kadar mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam
olunur.
Geçici Madde 3 – Bu Kanunda öngörülen protokoller yürürlüğe girinceye kadar
mevcut protokollerin uygulanmasına devam olunur.