Aile Bakanlığı 17 İşkolu için toplu iş sözleşmesi süreci ve prosedürü

Toplu İş Sözleşmesi Süreci Adımları

1. Başvuru

• Toplu iş sözleşmesinin sona ermesinden 120 gün önce yetki tespiti istenebilir. (2822 Sayılı Yasa Madde 7)

2. Yetki Tespiti

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, başvuruyu 6 iş günü içinde değerlendirir ve sonuçlandırır. (2822 Sayılı Yasa Madde 13,14)

3. Yetki Tespitine İtiraz

• İşçi sendikası, işveren sendikası veya bağımsız işveren, tebliğ tarihinden itibaren 6 iş günü içinde iş davalarına bakan mahkemeye itiraz edebilir. (2822 Sayılı Yasa Madde 15)
• Mahkeme, işçi ve üye sayısındaki maddi hataları ve sürelere ilişkin itirazları duruşmasız 6 iş günü içinde kesin karara bağlar.
• Diğer itirazlar için mahkeme duruşma yapar ve temyiz edilirse Yargıtay 15 gün içinde karar verir.

4. Yetki Belgesi

• İtiraz süresi sonunda veya mahkeme kararının kesinleşmesiyle birlikte 6 iş günü içinde Bakanlık, yetki belgesini taraflara gönderir. (2822 Sayılı Yasa Madde 16)

5. Toplu Görüşmeye Çağrı

• Yetki belgesini alan taraf, 15 gün içinde karşı tarafı görüşmelere çağırır ve bu çağrıyı ilgili makama bildirir. (2822 Sayılı Yasa Madde 17)
• Çağrı süresi içinde yapılmazsa yetki düşer.

6. Toplu Görüşmenin Başlaması

• Taraflar, çağrı tebliğinden itibaren 6 iş günü içinde görüşme tarihini belirler ve ilgili makama bildirir. (2822 Sayılı Yasa Madde 19)
• Anlaşmazlık halinde, çağrıdan itibaren 3 iş günü içinde başvuru yapılmasıyla, görevli makam tarafından görüşme tarihi belirlenir.
• Çağrıyı yapan taraf 30 gün içinde görüşmeye başlamazsa yetkisi düşer.

7. Uyuşmazlık Süreci

• Toplu görüşme başladıktan sonra taraflardan biri toplantıya gelmezse, gelen taraf durumu 6 iş günü içinde makama bildirerek uyuşmazlığı tespit ettirir. (2822 Sayılı Yasa Madde 21)
• Görüşmelerin başlamasından itibaren 30 ve 60 gün sonunda anlaşma sağlanamazsa, taraflar uyuşmazlığı ilgili makama iletir.

8. Resmi Arabulucu Süreci

• Uyuşmazlık bildirildiğinde taraflar resmi arabulucu seçer.
• 60 günden sonra yapılan bildirimlerde ise mahkeme tarafından arabulucu belirlenir.
• Resmi arabulucunun görev süresi 15 gün olup, taraflar bu süreyi en fazla 6 iş günü uzatabilirler.

9. Grev ve Lokavt Kararı

• Resmi arabulucu raporunun tebliğinden itibaren 6 iş günü içinde işçi sendikası grev kararı alabilir.
• İşveren sendikası veya işveren, grev kararının kendilerine tebliğinden itibaren 6 iş günü içinde lokavt kararı alabilir.
• Süresi içinde grev kararı alınmazsa yetki belgesi geçersiz olur. (2822 Sayılı Yasa Madde 28)

10. Grev ve Lokavtın Uygulanması ve Yasaklar

• Grev veya lokavt kararı 60 gün içinde uygulanmazsa yetki belgesi düşer.
• Genel sağlık ve milli güvenliği bozucu grev ve lokavtlar Bakanlar Kurulu tarafından 60 gün süreyle ertelenebilir. (2822 Sayılı Yasa Madde 34)
• Yasak iş ve yerlerde uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulu (YHK) tarafından çözülür. (2822 Sayılı Yasa Madde 32,52)

11. Grev Oylaması

• İşyerinde çalışan işçilerin dörtte biri başvurursa, 6 iş günü içinde grev oylaması yapılır. (2822 Sayılı Yasa Madde 35)
• Oylama sonucu grev reddedilirse ve taraflar 15 gün içinde anlaşamazsa yetki belgesi geçersiz olur.

12. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanması

• Taraflar anlaşırsa, sözleşme imzalanarak ilgili makama bildirilir. (2822 Sayılı Yasa Madde 20)

13. Grev ve Lokavtın Sona Ermesi

• Sendikanın feshi veya faaliyetinin durdurulması grev ve lokavtı sona erdirir.
• Grev uygulayan sendikaya üye işçilerin 3/4’ünün sendikadan ayrılması halinde, grevin sona erdirilmesi için mahkemeye başvurulabilir. (2822 Sayılı Yasa Madde 51)

Bu prosedür çerçevesinde toplu iş sözleşmesi süreci yürütülmektedir. Buna göre yetki belgesi verildikten sonra Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 17 İşkolu Toplu İş Sözleşmesi Sürecine bakalım:

Toplu İş Sözleşmesi Süreci (Öz Sağlık-İş Sendikası – Aile Bakanlığı, 17 No’lu İşkolu)

Yetki belgesinin 15.10.2024 tarihinde verilmiş olmasına göre süreci adım adım tarihlendirelim:

1. Yetki Belgesi Verilmesi

📅 15 Ekim 2024 – Aile Bakanlığı 17 No’lu İşkolu için Öz Sağlık-İş Sendikası’na yetki belgesi verildi.

2. Toplu Görüşmeye Çağrı (15 Gün İçinde)

📅 30 Ekim 2024 – Sendika, yetki belgesini aldıktan sonra en geç bugün işvereni toplu görüşmelere çağırmalıdır.

3. Toplu Görüşmenin Başlaması (6 İş Günü İçinde)

📅 6 Kasım 2024 – İşveren, çağrıyı aldıktan sonra en geç bugün görüşme tarihini belirleyip ilgili makama bildirmelidir.

4. İlk Toplantının Yapılması (30 Gün İçinde)

📅 29 Kasım 2024 – Görüşmeler bu tarihe kadar başlamazsa sendikanın yetkisi düşer.

5. Görüşmelerin Tamamlanması (60 Gün İçinde)

📅 28 Ocak 2025 – Taraflar, bu tarihe kadar anlaşamazsa uyuşmazlık tutanağı tutulur.

6. Resmi Arabulucu Süreci (15 Gün + 6 İş Günü Ek Süre)

📅 18 Şubat 2025 – Arabulucunun süresi sona erer. Anlaşma sağlanamazsa grev süreci başlar.

7. Grev Kararı (6 İş Günü İçinde Alınmalı)

📅 26 Şubat 2025 – İşçi sendikası en geç bu tarihe kadar grev kararı almalıdır.

8. Grev Kararının İşverene Bildirilmesi (6 İş Günü)

📅 6 Mart 2025 – İşverene grev kararı en geç bu tarihe kadar bildirilmelidir.

9. Lokavt Kararı (İşverenin 6 İş Günü Süresi Var)

📅 14 Mart 2025 – İşveren en geç bu tarihe kadar lokavt kararı alabilir.

10. Grev veya Lokavtın Uygulanması (60 Gün İçinde Başlamalı)

📅 5 Mayıs 2025 – Eğer grev/lokavt bu tarihe kadar başlamazsa, yetki düşer.

11. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanması

• Eğer süreç içinde taraflar anlaşırsa, toplu iş sözleşmesi ilgili makama bildirilerek yürürlüğe girmesi gerekir.

Ancak tarihlere pek uymayan, sendikalar genelde süreci uzatıp esnetme yoluna gidiyorlar. Hatta öyleki işverenin sözünden çıkmayan sendikalar, yetkiyi kaybetmemek için, TÜHİS’in keyfi sürecine itiraz da edemedikleri için bir günlük grev bile ilan ettikleri oldu.

Mesela TÜHİS ile görüşmelerin 29 KASIM 2024 tarihinde başlaması gerekiyorken; ilk toplantı 24 ARALIK 2024 tarihinde yapılabildi. Bu güncellenmiş takvime göre, süreç 24 Aralık 2024’te başlayan ilk görüşme temel alınarak ilerleyeceğini farzedersek:

4. İlk Toplantının Yapılması

📅 24 Aralık 2024 – TÜHİS ile ilk görüşme yapıldı.

5. Görüşmelerin Tamamlanması (İlk Görüşmeden Sonra 60 Gün İçinde)

📅 22 Şubat 2025 – Taraflar, bu tarihe kadar anlaşamazsa uyuşmazlık tutanağı tutulur.

6. Resmi Arabulucu Süreci (15 Gün + 6 İş Günü Ek Süre)

📅 14 Mart 2025 – Arabulucunun süresi sona erer. Anlaşma sağlanamazsa grev süreci başlar.

7. Grev Kararı (6 İş Günü İçinde Alınmalı)

📅 24 Mart 2025 – İşçi sendikası en geç bu tarihe kadar grev kararı almalıdır.

8. Grev Kararının İşverene Bildirilmesi (6 İş Günü)

📅 1 Nisan 2025 – İşverene grev kararı en geç bu tarihe kadar bildirilmelidir.

9. Lokavt Kararı (İşverenin 6 İş Günü Süresi Var)

📅 9 Nisan 2025 – İşveren en geç bu tarihe kadar lokavt kararı alabilir.

10. Grev veya Lokavtın Uygulanması (60 Gün İçinde Başlamalı)

📅 8 Haziran 2025 – Eğer grev/lokavt bu tarihe kadar başlamazsa, yetki düşer.

11. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanması

• Eğer süreç içinde taraflar anlaşırsa, toplu iş sözleşmesi ilgili makama bildirilerek yürürlüğe girer.

Pazarlık yapamadıkları için asgari ücret tespiti, çerçeve protokolünün neticelendirilmesini bekleyip Kasım 2024 tarihinde sonlanan toplu sözleşme için 2025 Haziran-Temmuz ayına kadar süreci uzatabilmektedirler. Kazanımları düşük olunca da işçiye enflasyon kaybına uğramış geriye dönükler ile kandırma yoluna gidebiliyorlar.

Allah bu piyasa şartlarında, 30 bin lira maaş alan,15-20 bin lira kira ödeyen, kirasını tediye/ikramiye ile ödeyebilen, toplu sözleşme imzalanmasını bekleyen Aile Sosyal işçisinin yardımcısı olsun.