Eğitimler Çalışma Süresi Kapsamında Mı? Fazla Mesai Ödemesi Yapılması Gerekir mi?

İŞVERENİN VERDİĞİ EĞİTİMLER MESAİDEN SAYILIR MI? FAZLA MESAİ ÖDEMESİ NASIL HESAPLANIR?

İşveren tarafından düzenlenen eğitimlerin çalışma süresine dahil olup olmadığı, çalışanlar açısından önemli bir konu. Peki, iş saatleri içinde ya da dışında verilen bu eğitimler mesaiye dahil edilir mi? Fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır? İşte detaylar…

Eğitimler Çalışma Süresi Kapsamında Mı?

İş Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre, işverenin verdiği ve çalışanların katılmasının zorunlu olduğu eğitimler, çalışma süresi içinde kabul ediliyor.

📌 Eğer eğitim iş saatleri içinde yapılıyorsa, bu süre doğrudan mesai süresine dahil ediliyor (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 66).
📌 İş saatleri dışında verilen ve katılımı zorunlu tutulan eğitimler ise fazla mesai kapsamına giriyor (Çalışma Süreleri Yönetmeliği Madde 3).
📌 Gönüllülük esasına dayanan, yani çalışanın kendi isteğiyle katıldığı eğitimler ise mesai olarak değerlendirilmez [(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2015/33256 E., 2019/18607 K.)].

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 17 Nolu İş Kolu Toplu İş Sözleşmesinde ilgili madde yukarıdaki görseldeki gibidir…

Eğitim İş Yeri Dışında Başka Bir İl veya İlçede Yapılıyorsa?

Çalışanların işveren tarafından başka bir il veya ilçeye eğitim için gönderilmeleri durumunda, yolda geçen sürelerin ve konaklama süresinin mesaiye dahil olup olmadığı 4857 Sayılı İş Kanunu, Çalışma Süreleri Yönetmeliği ve Yargıtay kararları doğrultusunda değerlendirilmektedir.

1. Yolda Geçen Süre Mesai Sayılır Mı?

📌 İşveren, çalışanını işyeri dışında bir eğitime gönderirse, yolculuk süresi çalışma süresine dahil edilir mi?

Kanuni Dayanak:
📜 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 66. maddesi, işçinin işveren tarafından işyeri dışındaki başka bir yere çalıştırılmak üzere gönderilmesi halinde yolda geçen sürenin çalışma süresinden sayılacağını açıkça belirtmektedir (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 66).

🔹 Eğer işveren, çalışanı zorunlu bir eğitim için başka bir şehre veya ilçeye gönderiyorsa, yolda geçen süre mesai süresi olarak değerlendirilir (Çalışma Süreleri Yönetmeliği Madde 3).
🔹 Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, işveren tarafından bir görevlendirme yapıldıysa ve çalışan bu görevlendirme nedeniyle yolda vakit geçiriyorsa, bu süre çalışma süresi içinde sayılmalıdır [(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/16700 E., 2020/12500 K.)].

2. Konaklama Süresi Çalışma Süresine Dahil Mi?

📌 Eğitim için başka bir şehirde geçirilen geceleme süresi mesaiye dahil edilir mi?

🔹 Eğitim sonrası işçinin serbest zamanında (örneğin, akşam otelde dinlenirken) geçirdiği süre mesaiye dahil edilmez.
🔹 Ancak, işveren tarafından belirlenen bir programa katılma zorunluluğu varsa (örneğin, akşam saatlerinde de eğitime devam ediliyorsa veya iş toplantıları yapılıyorsa), bu süre çalışma süresinden sayılmalıdır [(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2015/33256 E., 2019/18607 K.)].

Uygulama Nasıl Olmalı?

✔ İşveren tarafından zorunlu eğitime gönderilen çalışanlar için;
✅ Yolda geçen süre mesai olarak sayılmalıdır (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 66).
✅ Eğer eğitim akşam saatlerinde de devam ediyorsa, bu süre çalışma süresine dahil edilmelidir [(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2015/33256 E., 2019/18607 K.)].
✅ Haftalık 45 saatlik çalışma süresi aşılırsa, fazla mesai ödenmelidir (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 41).

❌ Ancak, konaklama süresi (boş zamanlar) mesaiye dahil edilmez.

Çalışanlar, haklarını koruyabilmek için eğitim görevlendirme yazılarını ve harcadıkları süreleri belgelemelidir. Bu konularda sorun yaşayan işçiler, öncelikle işyerindeki idari birim ile görüşmeli, resmi yazı ile bu sürelerin belirlenip mesaiye eklenmesini ve eğer oluşmuş ise fazla çalışmanın tarafına ödenmesini sözlü veya yazılı talep etmelidir. Anlaşmazlık devam ederse Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na veya İş Mahkemesi’ne başvurabilir.