Hizmet alımı ile çalışan Kiralık Araç Şoförlerinin Büyük Mağduriyetleri

Taşeron direksiyonunda yıllardır süren mücadele

Kamu kurumlarında görev yapan binlerce kiralık araç şoförü, yıllardır hizmet alımı sistemiyle çalışıyor. Yani bu kişiler, fiilen kamu kurumunun işini yapmalarına rağmen, resmî olarak özel şirketin çalışanı görünüyor. Aracın plakası kamuya ait, görevi kamuya ait; ama personel “taşeron” statüsünde.

Bu sistem, hem şoförlerin sosyal haklarını hem de çalışma güvenliklerini ciddi biçimde zedeliyor.

1. İş Güvencesi Yok

Kiralık araç şoförleri, her yıl yenilenen ihaleye göre istihdam ediliyor.

İhaleyi farklı bir firma alınca, aynı şoförler işsiz kalabiliyor.

Kurumun memnuniyeti, yılların emeği, hatta kazasız sicil bile bir güvence oluşturmuyor.

Bu durum, çalışanlarda sürekli bir gelecek kaygısı yaratıyor:

“Yarın ihaleyi başka firma alırsa kapının önündeyim.”

2. Eşit İşe Eşit Ücret İlkesinin İhlali

Aynı kurumda, aynı işi yapan kadrolu şoför ile hizmet alımı şoförü arasında ücret farkı 2-3 katına kadar çıkabiliyor.

Kadroya geçen 4/D işçiler maaş, ikramiye, sosyal yardım ve izin haklarından yararlanırken, hizmet alımı çalışanları asgari ücret civarında maaşla geçinmeye çalışıyor.

Yemek, yol, ikramiye, tediye, kıdem farkı gibi ödemeler ya asgari düzeyde yapılıyor ya da hiç yapılmıyor.

3. Araçlar Kurum emrinde, Sorumluluk Şoförün

Kiralık araçların bakımı, kaskosu, sigortası çoğu zaman şirket sorumluluğunda olsa da; fiilî sorumluluk çoğu zaman şoförlere yükleniyor.

Kaza olduğunda, yakıt hatasında, lastik aşınmasında dahi “senin hatan” denilerek tutanak, uyarı veya tazmin tehdidiyle karşılaşıyorlar.

Oysa bu araçlar kurumun emrinde, görev planı da kurum amirlerince belirleniyor.

4. Uzun Mesai, Düşük Ücret

Kiralık araç şoförleri çoğu zaman resmî mesai saati dışında da göreve çağrılıyor.

Bakan, müdür, kurum amiri taşınacaksa; gece, hafta sonu fark etmiyor.

Ne fazla mesai ücreti, ne yol izni veriliyor.

Kimi zaman 12-14 saat direksiyon başında kalan şoförler, dinlenme hakkından mahrum kalıyor.

Bu durum sadece çalışanı değil, trafik güvenliğini de riske atıyor.

5. Sosyal Haklardan Yoksunluk

Kiralık araç şoförleri genellikle şu haklardan yararlanamıyor:

TİS (Toplu İş Sözleşmesi) hakları İkramiye, tediye, fazla mesai Sosyal yardım, yakacak yardımı, yemek kartı Servis veya konaklama desteği

Sendikal temsil hakkı kullandırılmıyor

Birçok firma, bu hakların üstünü “ihale şartnamesinde yok” diyerek kapatıyor.

Oysa iş fiilen kamu hizmeti — ama emek “özel sektör” adı altında ucuzlatılıyor.

6. Kurumsal Kimliksizlik ve Saygı Sorunu

Bu çalışanlar, ne tam kamu personeli ne de tam özel sektör işçisi olarak görülüyor.

Kurumlarda “misafir personel” gibi davranılıyor.

Kart basma, izin, yemekhane, servis, hatta oda ve lavabo kullanımı gibi temel haklarda bile ayrımcılıkla karşılaşanlar var.

Bu da çalışanlarda aidiyet duygusunu zedeliyor.

ŞOFÖRLERİN TEMEL TALEPLERİ

Kadro Hakkı: 4/D kapsamına alınarak kalıcı iş güvencesi ve sosyal hak eşitliği sağlanmalı. Eşit Ücret: Aynı işi yapan personele, statüsüne bakılmaksızın eşit maaş ve hak verilmelidir. İhale Sisteminin Kaldırılması: Kamu hizmetinde asli görevler, ihaleye konu edilmemelidir. Mesai Düzenlemesi: Görev saatleri net belirlenmeli, fazla mesai ücretleri ödenmelidir. Sendikal Temsil: Bu çalışanların sendikal örgütlenme ve TİS kapsamına girme hakkı sağlanmalıdır. Araç Sorumluluklarının Netleşmesi: Görev sırasında meydana gelen teknik arızalar ve kazalarda, kusur oranı objektif şekilde belirlenmelidir. Kurumsal Saygı ve Statü: Kurum personeliyle aynı sosyal alanları kullanabilmeli, kimlik ve aidiyet sorunları giderilmelidir.

Geçmişte benzer bir durum yaşayan Başbakanlıkta görev yapan 113 şoför için özel bir düzenleme yapıldı. 24 Aralık 2017’de yürürlüğe giren taşeron düzenlemesi, %70 işçilik maliyeti sınırlaması nedeniyle birçok taşeron işçinin kadroya alınmasını engelledi. Ancak, 9 Temmuz 2018 tarihli 703 sayılı KHK ile Başbakanlıkta görev yapan 113 şoför doğrudan kadroya geçirildi.

Sonuç olarak;

Bugün Türkiye genelinde on binlerce kiralık araç şoförü, kamu kurumlarının yükünü omuzluyor.

Devletin arması taşıyan araçları kullanıyor, kamu hizmetini taşıyor — ama devletin kadrosuna dâhil edilmiyor.

Bu durum hem emek adaletini hem kamu hizmetinin verimliliğini zedeliyor.

Artık bu sesin duyulması gerekiyor:

“Biz de bu devletin direksiyonundayız; ama direksiyonun ardında görünmez olduk

Editör Notu:

Buraya gelen yorumlarınızı dikkatle takip edip tekrar kiralık araç şöförlerinin taleplerini, sıkıntılarını dile getirip kamuoyuna duyurmaya çalışağız.

bilgi belge ve haber paylaşımı için iletişim: info@ailesosyal.com